ابرها را که ترکیه میدزد، دریاچه ارومیه را چه کسی خشک کرد؟
تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۳۶۵۷۳
میگویند ابر دزدی شده، اگر هم ابرها را ندزدیده باشند، پس لابد نمیگذارند که ابرها بیاید سمت ایران، و اینها شده دلایل کوههای بدون برف و زمستان خشک و بیبارش در ایران که از مرزهای ترکیه شروع شده و به همه جا هم سرایت کرده است. اما اگر از متخصصان و کارشناسان این حوزه سوال کنید، با دلایل علمی این حرفها را رد میکنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش خبرآنلاین، مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزلهشناسی و رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم از جمله کسانی است که این شایعات اخیر ابردزدی در شبکهها اجتماعی را رد میکند. او در پاسخ به این سوال که علت اصلی ناپدید شدن ابرهای باران زا در شمال باختری ایران و تداوم آنها در نواحی همجوار ترکیه چیست، میگوید: «رشتهکوههای زاگرس که در جنوب غربی ایران و جنوب شرقی ترکیه در کنارهها اثری از سایه باران ایجاد میکنند. این مانع توپوگرافی باعث میشود ابرهای باران زا قبل از رسیدن به سمت شمال غربی ایران پراکنده شوند و این منطقه با بارش کمتری باقی بماند.»
او به وجود سامانههای اقلیمی محلی، مانند سامانههای پیشانی که میتواند بر توزیع بارندگی در منطقه اثر بگذارد، اشاره و اظهار میکند: «هنگامی که یک سامانه پیشانی پربارش به شمال باختری ایران نزدیک میشود، ممکن است با شرایط نامساعدی مانند هوای خشک یا باد عمودی مواجه شود که میتواند سامانه پیشانی را ضعیف کرده و باعث شود ابرها قبل از رسیدن به ایران از بین بروند. در مقابل، مناطق همسایه ترکیه برای توسعه و نگهداری ابرهای باران زا مساعدترند و در نتیجه بارش در آن مناطق بیشتر است.»
زارع ادامه میدهد: «ناپدید شدن ابرهای باران زا در شمال باختری ایران و تداوم آنها در نواحی همسایه ترکیه را میتوان به ترکیبی از توپوگرافی، گردش جوی و سامانههای اقلیمی موضعی نسبت داد. این عوامل به تفاوت در توزیع بارندگی در منطقه کمک میکنند و در نتیجه سطوح مختلف بارش بین شمال غرب ایران و نواحی ترکیه ایجاد میشود.»
چرا دریاچه ارومیه آب ندارد، اما وان آب دارد؟
از جمله مقایسههایی که این روزها در شبکههای اجتماعی انجام میشود و تاکید زیادی هم بر آن میشود، مقایسه دریاچه ارومیه و دریاچه وان در ترکیه است، که یکی بیآب دشه و دیگری همچنان پر آب است.
دکتر زارع در مقایسه این دو دریاچه میگوید: «در نتیجه مقایسه عوامل مرتبط با سطح آب در این دریاچهها که شرایط جغرافیایی و اقلیمی مشابهی دارند، اما سیاستهای مدیریتی متفاوتی بر محیط انها حاکم بوده میتواند راه مناسبی برای شناسایی علل کاهش آب دریاچه ارومیه باشد. مقایسه این متغیرها ممکن است به توضیح تفاوتهای مشاهده شده در رفتار دریاچههای ذکر شده در ده دهه ابتدایی سده بیست و یکم کمک کند. پارامترهای هیدرومتری و اقلیمی، و همچنین شاخص تفاوت طبیعی شده گیاهی و شاخص تفاوت عادی جریان آب، دما و تبخیر و تعرق در دو دریاچه اساساً روندهای یکسانی را نشان میدهد، اما این توضیح قانع کنندهای برای تغییرات سطح آب دریاچه ارومیه نیست. نتایج بررسیها نشان داده که پروژههای سدسازی و انحراف آب، گسترش کشاورزی آبی و ژرفای کم دریاچه ارومیه در بیشتر بخشها از عوامل اصلی کوچکشدن و خشکی دریاچه ارومیه نسبت به دریاچه وان بوده است.»
او همچنین به اثر باد عمودی ناشی از نمک و متان بر روی دریاچه ارومیه در شمال باختری ایران نیز اشاره میکند و ادامه میدهد: «برخی محققان براین باورند که ترکیب نمک و متان در محیط دریاچه خشک شده شرایط جوی منحصر به فردی را ایجاد میکند که به شکلگیری بادهای عمودی کمک میکند. وجود نمک در دریاچه ارومیه منجر به تشکیل بادهای عمودی میشود. تبخیر آب از سطح دریاچه با نهشته شدن نمک غلیظ و سایر مواد معدنی، هوای بالای دریاچه را در مقایسه با هوای اطراف متراکمتر و سنگینتر میکند. این اختلاف چگالی باعث ایجاد یک ناحیه منجر به تشکیل جریانهای صعودی میشود. این جریانهای صعودی میتوانند الگوهای باد عمودی را ایجاد کنند.»
متان در دریاچه ارومیهمسالهای دیگری هم در میان است که از سوی استاد پژوهشگاه زلزلهشناسی مطرح میشود. دریاچه ارومیه حاوی گاز متان هم هست که ممکن است به اثرهای باد عمودی کمک کند. متان گازی است که اثر گلخانهای قوی در جو ایجاد میکند و تخمین زده میشود که حدود ۲۵ درصد در گرم شدن دما منجر به تغییرات اقلیمی نقش داشته باشد. اما عملکرد آن بسیار متفاوت از دی اکسید کربن (گاز گلخانهای شناخته شدهتر) است. متان یک گاز گلخانهای قوی است که میتواند گرما را در جو به دام بیندازد. با رسیدن انرژی خورشید به سطح دریاچه، گرم و دمای هوای بالای آن افزایش یافته است. متان با به دام انداختن مقداری از گرمای تابش شده از سطح دریاچه، این اثر گرم شدن را بیشتر کرده است. اختلاف دما بین سطح دریاچه و ارتفاعات بالاتر میتواند جریانهای همرفتی را ایجاد کند که منجر به الگوهای باد عمودی میشود.
به گفته زارع اثرات ترکیبی نمک و متان –چنانچه میزان آن زیاد تشخیص داده شود-در دریاچه ارومیه محیطی مساعد برای شکل گیری بادهای عمودی ایجاد میکند. جریانهای صعودی ناشی از اختلاف چگالی ناشی از غلظت نمک، همراه با جریانهای همرفتی ناشی از تغییرات دما احتمالی ناشی از متان، منجر به حرکت عمودی تودههای هوا میشود. این بادهای عمودی میتوانند پیامدهای مختلفی برای الگوهای اقلیمی محلی داشته باشند و بر تشکیل ابر، الگوهای بارش و حتی بر پراکندگی آلایندهها در جو اثر بگذارند.
چه کسی دریاچه ارومیه را خشک کرد؟
در پاسخ به شایعههای مطرح شده، این موضوع هم قابل تامل است، فرض بگیریم ابرها دزدیده میشود، پس دریاچه ارومیه را چه کسی خشک کرد؟
رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم در جواب میگوید: «علت اصلی تبدیل ارومیه به بستر دریاچه خشک شده دخالت انسان بوده است، عوامل اقلیمی هم، اما به میزان کمتری نقش داشته اند، در حالی که عوامل انسانی نقش تعیین کنندهای داشته اند. در میان مداخلات انسانی، ساخت بزرگراه شهید کلانتری از وسط دریاچه نیز در خشکی دریاچه اثر داشته است، ولی ساخت سدهای متعدد روی رودخانههایی که به این دریاچه میریزند به شدت به این فاجعه کمک کرد.»
او ادامه میدهد: «کاهش آب زیرزمینی نیز عامل مهمی برای خشک شدن دریاچه است. تجزیه و تحلیل روزهای غبارآلود درحوضه ارومیه، تنوع گرد و غبار بین سالی و فصلی را در کل غرب ایران نشان میدهد. این موضوع نشان میدهد که گرد و غبار حوضه ارومیه عمدتاً تحت اثر فعالیت گرد و غبار منطقهای است، و تاکنون بستر خشک شده دریاچه به میزان کمتری در افزایش بار گرد و غبار نقش داشته است. جریان باد غالب غالباً جنوب غربی است که گرد و غبار شور ارومیه را به سمت شمال میبرد و شهر تبریز را تحت تأثیر قرار میدهد.»
منبع: فرارو
کلیدواژه: ابرها دریاچه ارومیه قیمت طلا و ارز قیمت خودرو قیمت موبایل شمال باختری ایران ابر های باران زا دریاچه ارومیه باد های عمودی سطح دریاچه گرد و غبار باد عمودی ابر ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۳۶۵۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تالاب های نقده، فرصتی برای رونق اکوتوریسم
ایسنا/آذربایجان غربی تالابها به دلیل تنوع زیستی از جمله جاذبههای با ارزش طبیعی هستند و نقش حیاتی برای بسیاری از جانوران و پرندگان دارند.
آذربایجانغربی، استانی در شمالغرب کشور با آب و هوایی منحصر به فرد دارای بیش از ۴۰ تالاب فصلی و دائمی است و از بین این تالاب ها برخی به عنوان تالابی بین المللی در کنوانسیون رامسر ثبت شدند.
مجموعه تالابهای نقده در جنوب دریاچه ارومیه شامل تالاب حسنلو، تالاب بین المللی درگه سنگی، طالقان،تالاب سولدوز هستند که در مسیر ۸ کریدور مهاجرتی پرندگان قرار داشته و سالانه پذیرای گونه های مختلفی از پرندگان مهاجر برای استراحت هستند.
تالاب ها به عنوان استراحتگاهی موقت برای پرندگان مهاجر علاوه بر جلوگیری از تغییر مسیر مهاجرت پرندگان، مانع از تلفات پرندگان مهاجر شده که با تامین حقابه این زیستگاهها بخش زیادی از تنوع زیستی حفظ می شود.
تالابهای شهرستان نقده نیز از این قاعده مستثنی نیستند که پس از دوران کم آبی دریاچه ارومیه طی سالهای گذشته، توانستند تنوع زیستی دریاچه ارومیه را حفظ کنند. این تالابها در بهار تا مرداد ماه زیستگاه پرندگان زادآور بوده و شهریور تا مهر نیز پذیرای پرندگان مهاجر هستند و درنای طناز نمونه ای از پرندگان مهاجری است که سالانه فقط ۱۰ روز در ایران دیده می شود که تالاب درگه سنگی این شهرستان استراحتگاه این پرنده زیبا است.
حواصیلها، اردک سر سفید، چنگر، فلامینگو، پلیکان، پرستوی دریایی و درنا نمونه ای از پرندگانی است که تالابهای شهرستان نقده را زیستگاه خود انتخاب کردند.
در ادامه با معرفی تالابهای شهرستان نقده، با بخشی از اکوتوریسم منطقه آشنا می شوید.
تالاب حسنلو
به گفته اکبر قائمی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده، تالاب حسنلو از تالابهای فصلی این شهرستان است که ۳۰۵ هکتار از آن احیا شده و عمق آن از ۸۰ سانتی متر تا ۱.۵ متر بوده که منبع تغذیه آن رودخانه گدار شهرستان است.
این تالاب زیستگاه ۷۰ گونه پرنده از جمله چنگر، غاز و اردک سر سفید است که در فصل بهار بدلیل پوشش گیاهی آن بهترین مکان برای جوجه آوری است.
تالاب بین المللی دُرگه سنگی
همچنین تالاب دُرگه سنگی به مساحت ۷۳۵ هکتار دارای پوشش گیاهی نی، جگن و گز است که نام این تالاب از روستایی به همین نام که در جنوب غربی آن است، اقتباس شده است.
این تالاب زیستگاه مهمی برای پرندگان زمستان گذر، زادآور و استراحتگاه پرندگانی همچون چنگر، مرغابی ها، اردک سر سفید، فلامینگو، میش مرغ، درنا است.
تالاب دائمی سولدوز
از دیگر تالابهای شهرستان نقده تالاب دائمی سولدوز به مساحت ۴۵۰ هکتار دارای پوشش گیاهی نی، جگن، گز است که پرندگانی همچون پلیکان سفید، قوی فریاد کش، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی و فلامینگو در این تالاب زیست می کنند.
در این تالاب با ایجاد امکانات زیرساختی، زمینه حضور گردشگران را برای استفاده از این طبیعت زیبا فراهم شده است.
تامین حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانغربی از تامین حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه در سال آبی جاری خبر داد.
سعید شهند ۶ اردیبهشت ماه، در حاشیه بازدید از تالاب سولدوز شهرستان نقده در جمع خبرنگاران گفته بود: طی سال آبی جاری، ۷۷ میلیون مترمکعب حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه رهاسازی شد که ۱۳ میلیون مترمکعب بیشتر از میزان حقابه مصوب رهاسازیشده است.
وی با بیان اینکه پس از ۲۰ سال تالابهای درگه سنگی، طالقان، قوپی بابا علی و گرده قیط و ممیند آبگیری شده است، گفت: امسال نیز همانند سال گذشته وضعیت زیست محیطی تالابهای اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه مطلوب است و با شرایط موجود شاهد تنوع زیستی و گونهای در این تالابها هستیم.
شهند اظهار کرد: طبق برنامهریزی انجام شده تابستان امسال نیز حقابه ۳ تالاب شورگل حسنلو، سولدوز و کانی برازان تامین خواهد شد.
رئیس اداره حفاظت و احیای تالابهای آذربایجانغربی نیز با بیان اینکه تالاب درگه سنگی نقده از اواخر تیرماه بهترین مکان برای استراحت و تغذیه فلامینگوها است، ادامه داد: این تالاب طی سال گذشته پذیرای بیش از ۱۵ هزار قطعه فلامینگو بود.
لیدا شجاعی فر در حاشیه بازدید از تالاب درگه سنگی شهرستان نقده در جمع خبرنگاران گفته بود: این تالاب از نظر وسعت بزرگترین تالاب شهرستان است که تالابهای سولدوز، آق قلعه(شورگل حسنلو)، یادگارلو و طالقان... به ترتیب در رتبههای بعدی تالابهای شهرستان نقده از نظر وسعت قرار دارند.
وی با بیان اینکه تالاب درگه سنگی بیشترین حجم آب را در بین تالابهای فصلی این شهرستان دارد، گفت: آبگیری تالاب بین المللی درگه سنگی با بیش از ۶۰۰ هکتار که در ۲۵ کیلومتری شهرستان نقده واقع شده از اواخر آذر ماه سال گذشته آغاز شده و بیش از ۸ میلیون مترمکعب آب داخل تالاب رها شده است.
شجاعی فر با بیان اینکه منبع تغذیه این تالاب رودخانه گدار است، افزود: طی سالهای گذشته این تالاب در طول فصل تابستان خشک میشد اما امسال پیش بینی میشود با این حجم آبگیری انجام شده، خشک نشود.
وی اظهار کرد: این تالاب بدلیل داشتن منبع غذایی عالی زیستگاه مهمی برای زمستان گذرانی، زادآوری و استراحت پرندگان است.
شجاعی فر خاطر نشان کرد: چنگر، مرغابی ها،اردک سرسفید،میش مرغ و فلامینگوها از پرندگان شاخص این تالاب هستند. همچنین در طول فصول بهار و پاییز پذیرای پرندگان مهاجر بسیاری است.
رئیس اداره حفاظت و احیای تالابهای استان گفت: پوشش گیاهی عمده این تالاب شامل بیشه زار، انبوه گز، نی و جگن و گیاهان مرتعی است، همچنین پوشش گیاهی بخش قابل توجه بخش جنوبی تالاب، تنوع و کثرت فیتوپلانکتونها و گونههای جانوری بی مهرگان در آب این تالاب نظیر انواع بنتوزها و زنو پلانکتونها، زیستگاه بسیار مناسبی را برای پرندگان آبزی و کنار آبزی به وجود آورده است.
به گزارش ایسنا، توجه به احیا و حفاظت از تالابها فرصتی مغتنم برای حفظ تنوع زیستی و رونق اکوتوریسم در آذربایجان غربی است که می طلبد برای معرفی بیشتر تالابها و طبیعت زیبای آن، زیرساخت گردشگری در این حوزه بیش از این توسعه یابد.
انتهای پیام